Dt.Murat ÇOBAN

Diş hekimi

Halitosis kaynağı ağız içi veya ağız dışı olabilen kötü nefes kokusu anlamındadır.Hemen her kişinin zaman zaman kötü ağız kokusu şikayetleri olur.Ağız kokusu bir hastalık değildir.Ancak bazi hastalıkların habercisi olabilir.Toplumun büyük kesimini etkilemekte ve kişilerde sosyal sıkıntılar olusturabilmektedir.

Ağız kokusu ağız içi,solunum sistemi ve sindirim sisteminden kaynaklanan çeşitli nedenleri vardır.Bu nedenler fizyolojik ve patolojik olarak 2 grupta toplanırlar.Fizyolojik ağız kokusu uzun süren açlık sonrası ya da beslenme alışkanlıklarına bağlı yemeklerden sonra fark edilen ağız kokusudur. Yüksek protein içerikli olan kırmızı et, balık, peynir ve süt ürünleri gibi gıdalarla bakterilerin etkileşimleri sonucunda oluşur. Soğan, sarımsak, baharatlar gibi koku veren yiyecekler, sigara, alkol ve kahve içimi sonrasında , fizyolojik ağız kokusu oluşabilmektedir.Halitosisin % 90 nedeni ağız içidir.Dişlerin üzerinde ve aralarında,dil üzerinde ve diş etlerinde biriken besin artıkları ağızdaki bakteriler ile birleşerek kötü bir kokuya neden olurlar.Diş çürükleri ve diş eti iltihapları da bu kokunun artmasına neden olurlar.Kötü dolgular ve protezler besin artıklarının birikimi sağlayarak ve diş eti hastalıklarını tetikleyerek ağız kokusuna neden olurlar.Dil yapısal olarak besin artıkları birikimine neden olur.

Bademcik iltihapları, ağız içinde meydana gelen mantar hastalıkları, ağızdaki ülseratif yaralarda da ağız kokusu meydana gelebilir. Ağız kuruluğu, yine ağız kokusu oluşturan en önemli sebeplerdendir.Ağız kuruluğuna sebep olan tükrük bezi hastalıkları, otoimmun hastalıklar ( Romatoid Artrit, Sjögren sendromu, Sistemik Lupus Eritematozus, Skleroderma ),Diabetes Mellitus ( Şeker Hastalığı),Hepatitler, Vitamin Eksiklikleri ( A vit, B12, C vit.),Menopoz,İlaçlar ( kanser ilaçları; kemoterapötikler, alerji ilaçları antihistaminikler, antidepresanlar, antikolinerjikler,tansiyon ilaçları antihipertansifler, diüretikler "idrar söktürücü", narkotikler )tükrük akışını azaltarak halitosise neden olurlar. Çinko eksikliği ağızda kurumasıyla birlikte mukozada çatlamalara yol açar.

Sinüzit,tonsillit,rinit,larenjit,farenjit gibi üst solunum yolu enfeksiyonları bronşektazi, bronşit,pnömöni,ampiyem gibi alt solunum yolu enfeksiyonları da halitosise neden olurlar.Böbrek ve karaciğer yetmezliklerinde de metabolizma artıkları vücuttan dışarı atılamadığı için halitosis olur.Karaciğer sirozu,gastrit,reflü,mide kanseri,metabolizma hastalıkları,lösemi ve AİDS gibi çok çeşitli sistemik hastalıklar da halitosise neden olur.

Bazı hastalıklarda oluşan halitosis tipiktir ve hastalığın teşhisine de yardımcı olabilir.Örneğin karaciğer yetmezliğinde amonyak kokusu diyabette aseton kokusu böbrek yetmezliğinde üre kokusu olur.

Halitosisin tedavisinde ilk ve önemli basamak çok iyi bir oral hijyen sağlanmasıdır.Diş hekimi tarafından diş eti enfeksiyonları tedavi edilmeli diş çürükleri doldurulmalı,kötü uygunsuz eskimiş dolgu ve protezler gıda birikimine neden oldukları için yenilenmelidirler.Daha iyi bir çiğneme yapabilmek ve sindirim sistemi problemlerini önlemek için eksik dişler uygun protezler yapılmalıdır. Ağız bakımına çok dikkat edilmeli dişler düzenli olarak fırçalanmalı,diş araları temizliği için diş ipi kullanılmalıdır.Diş hekiminin önereceği ağız gargaraları ve ağız spreyleri dehalitosisin giderilmesinde yardımcı olacaktır.Dil sırtı da dil fırçaları ya da diş fırçası yardımı ile düzenli olarak çok iyi bir şekilde temizlenmelidir.Alkol sigara kullanımı kısıtlanmalıdır.

Tükrük halitosis önlenmesinde en büyük silahtır.Bakterileri öldüren enzimler içerir.Ağız kuruluğu önlenmeli gün boyunca sürekli sıvı alınmalıdır ve ağız ıslatılmalıdır.Su tükrük miktarının da artmasını sağlar.Şekersiz, xylitol içeren sakızlar da halitosisin giderilmesine yardımcı olur.Beyaz un, beyaz şeker, glukoz/fruktoz şurubu ile tatlandırılmış tüm hazır gıdalar ağız içindeki bakterilerin üremesini kolaylaştırır. Bu basit şekerler (atıştırmalık tüm şekerli gıdalar) diş çürüklerine neden olur ve ağız sağlığını bozarlar. Bu nedenle basit şeker tüketimi azaltılmalıdır.

İdeal bir ağız sağlığı oluşturulduktan sonra halitosis varsa nedeni araştırlmalıdır.Solunum sistemi veya sindirim sistemi kaynaklı ise muayene olunmalı ve hastalıklar tedavi edilmelidir.

Ağız kokusu olmadığı halde kokusu varmış gibi hisseden kişiler de vardır.Bu Halitofobi durumunda psikolojik destek alınabilir.

Diş hekiminize danışın:

[email protected]