PAYLAŞMAK, İNFAK VE ZEKAT
Paylaşmak, İslam’ın ahlakı değerlerinden ve en çok teşvik ettiği hususlardan biridir. Paylaşılabilecek hususların sayısı çoktur. Hayatın, bilginin, sevginin, mutluluğun, acının, hüznün, emeğin, yemeğin, hizmetin, malın vs paylaşılması. İslam’ın paylaşılmasını istediği kazanımların başında malın paylaşımı gelir. Malın paylaşımı da kavramsal olarak infak kavramı ile ifade edilir. İnfak, sözlükte “bitirmek, yok etmek, yoksul düşmek, para veya malı elden çıkarmak” anlamlarına gelirken Dinî-ahlâkî bir terim olarak genellikle “Allah’ın hoşnutluğunu elde etme amacıyla kişinin kendi servetinden harcama yapması, muhtaçlara aynî ve nakdî yardımda bulunması” demektir.
Bu bakımdan infak, farz olan zekâtı ve gönüllü olarak yapılan her çeşit hayrı içermektedir. İnfak kavramı Kur’an-ı Kerim’de yüzden fazla ayette geçmekte, bu ayetlerin çoğunda ihtiyaç sahiplerine Allah yolunda yapılan harcama olarak geçmektedir. Kur’an’ın bir çok ayetinde yerin ve göklerin mülkünün Allah’a ait olduğu, kişiye verilen dünya malının emanet hükmünde olduğu ifade edilmektedir. Kur’an’ın infakla ilgili genel kurallarını şöyle ifade edebiliriz: İnfakın Allah rızası için yapılması, yardım yapılan kişinin onurun inciltilmemesi, verilen malın kaliteli ve işe yarar olması ve ihtiyaç sahiplerinin doğru tespit edilmesi. İnfak, farz, vacip ve nafile cinsinden olmak üzere kapsam olarak oldukça geniş bir muhtevaya sahiptir. Farz olan infak, zekat, vacip olan infak, fıtır sadakası, kurban ve adaklar, nafile infaklar ise daha geniş alana sahip olan farz ve vacip infakların dışındaki hayırlardır. İnfakın en önemli özelliği aktif bir iyilik hareketi olması yani faydasının çok fazla kişiye ulaşması ve yol, su, mescid, okul, çeşme, kütüphane vb. kamusal alana fayda sağlayan nitelikteki infakların sahibine öldükten sonra da sevap kazandırmasıdır. Mali infaklar içerisinde teklifi hüküm olarak en güçlü hükme sahip olan zekattır. İslam’ın beş şartından biri olan zekat, kelime anlamı itibariyle artma, temizleme, bereket, övgü gibi anlamlara gelir.
Dini bir terim olarak ise zekat, dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda mala sahip olan kimselerin Allah rızası için Kur’an’da zekatın verilmesini emrettiği kişilere vermesi gereken belli miktarı ifade eder. Zekat verecek kişide aranan şartlar; müslüman olmak, akıllı olmak, buluğa ermiş olmak, hür olmak yani köle olmamak ve zekat vermeye engel olacak miktarda borcu olmamak. Zekatın farz olması için malda aranan şartlar ise malların nisaba ulaşması, hakikaten ya da hükmen üreyici/artıcı olması, sahip olunduğu andan itibaren üzerinden bir yıl geçmesi, bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlardan fazla olması gerekir.
Nisap, zekatla yükümlü olmak için esas alınan zenginlik ölçüsüdür. Bu ölçü, altında 80.18 gr., devede 5, sığırda 30, koyun ve keçide 40 adettir. Zekatın kimlere verileceği Tevbe suresi 60. ayette maddeler halinde zikredilmiştir. Bunlar; fakirler, miskinler, zekat toplamakla görevlendirilen memurlar, müellefe-i kulûb adı verilen kalpleri İslâm’a ısındırılmak istenen kimseler, esaretten kurtulacaklar, borçlular, Allah yolunda cihad edenler ve yolda kalmış olanlardır.
Zekat, ibadetler içerisinde Kur’an’da namazdan sonra en çok kendisinden bahsedilen ibadettir. Zekatla ilgili elli civarında ayet yer alır ve bu ayetlerin bir çoğu namazla birlikte zikredilir. Zekatın yerine getirilmesi ile en temelde Allah’ın emrini yerine getirme konusunda gösterilen hassasiyetin yanında kişinin malı üzerindeki fakirin hakkı da temizlenmiş olunur. Zekat kelime anlamında da olduğu gibi malın hakikaten ve hükmen artmasına vesile olur. Zekat, şartlarını taşıyanın üzerine farz bir ibadet olmasıyla birlikte toplumsal faydaları oldukça fazla olan bir ibadettir.
Bunlardan bazıları, birlik ve beraberliğin artmasına ve gelişmesine katkı sağlar. Zengin ile fakir arasındaki ekonomik dengenin kurulmasını sağlar. Zekat sayesinde ihtiyaç sahiplerinin temel gereksinimleri karşılanmış olur. Fedakarlık ve dayanışma duygusu gelişir. Zekat verirken öncelikle kan bağı olan en yakınlardan başlamak daha faziletlidir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.