Değerli kardeşlerim,
Bundan önceki iki yazımda sizlere Kur"ân-ı Kerîm"deki iki âyet kavramından söz etmiş, kainat kitabıyla insan kitabının birbirini tamamladığını, dolayısıyla tabiat kitabının yazılı ayetlerini oluşturduğunu ifadeye çalışmıştım. Bu yazıda ise insan kitabına dair, onun yaratılışı hakkında Kur"ân"da nelerin bulunduğuna değinmeye çalışacağım.
Kur"ân"da insanın yaratılışı hakkında iki temel bilgi grubu bulunmaktadır. Bunlardan ilki ilk insanın yaratılışı hakkındadır; diğeri ise üreme sistemi sonucunda dünyaya gelmeyle ilgilidir. Bu anlatıma uygun olarak bu yazıda sizlere ilk insanın yaratılışı hakkında Kur"ân"daki bilgileri aktarmak istiyorum.
Kur"ân"da canlılığın kaynağı çok açık bir şekilde su olarak belirlenmektedir: “Biz her canlı şeyi sudan yarattık” (Enbiyâ 21/30). Bu açık âyet gereği ilk insanın yaratılışının da su ile başladığı anlaşılmaktadır. Benzer bir ifade doğrudan insanla da ilişkilendirilmiştir: “Allah, insanı sudan yaratmıştır” (Furkân 25/54). Bu iki âyetten anlaşılıyor ki her canlı şey ve dolayısıyla insan sudan yaratılmıştır.
İnsanın yaratılışından söz eden âyetlere bakıldığında suyun dışında farklı bir nesne olarak topraktan da söz edildiği görülmektedir: “Allah, Âdem"i topraktan yaratmıştır” (Âl-i İmrân 3/59). Bu anlamda başka âyetler de vardır (Hacc 22/5; Kehf 18/37; Rûm 30/20; Mü"min 40/67; Mü"minûn 23/35). Toprağı çağrıştıran diğer bir kullanım da Nûh 17. âyettedir; orada insanların yerden ot bitirir gibi bitirildiği, yani yaratıldığı ifade edilmektedir.
Kur"ân"da ilk insanın yaratıldığı nesne olarak çamurdan (A"râf 7/12), yapışkan çamurdan (Sâffât 37/11), kupkuru çamurdan (Hıcr 15/28), özlü kara balçıktan (Hıcr 15/26) ve pişmiş çamurdan (Rahmân 55/14) da söz edilmektedir. Bu arada Yüce Allah"ın ona ruh üflediğine (Secde 32/9; Sâd 38/72) dair bilgiler de verilmektedir. Kur"ân, ilk insanın işte bu aşamalardan sonra ve bunların sonucu olarak ilk cevherden, yani nefs-i vâhıdeden (Nisâ 4/1; En"âm 6/98; A"râf 7/189; Zümer 39/6) yaratıldığını açıkça ifade etmektedir.
Ayrıca Secde 32/7. âyette insanın yaratılışının bir süreç içerisinde gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Çünkü âyette “Allah insanı çamurdan yaratmaya başlamıştır” ifadesi yer almaktadır. Bu âyetten anlaşılıyor ki ilk insanın yaratılışında bir süreç yaşanmış, ancak bu sanıldığı gibi başka türler ve canlıların arada bulunmasıyla ilgili değil, kendi türünü oluşturmada yaşanmıştır. Hem Secde 32/7. âyet hem de “O, sizi aşama aşama yarattı” (Nûh 71/14) âyeti, ilk insanın yaratılış sürecinde, tıpkı ana rahmindeki gibi çeşitli aşamaların yaşandığını açıkça göstermektedir (Ana rahmindeki süreç konusunda da çeşitli âyetler vardır: Hacc 22/5; Mü"minûn 23/12-14; Fâtır 35/11; Mü"min 40/67).
Âl-i İmrân sûresinin 59. âyetinde ifade edildiği gibi Yüce Allah ilk insanın var olması için ona “ol” demiş ve o da hemen oluşmaya başlamıştır. İddia edildiği gibi “ol” deyince hemen olmaktan değil, oluşumun başlamasından söz edildiği anlaşılmalıdır. İfadede geçen fe yekûnu fiili, geçmiş zamanı ve bir anda gerçekleşmeyi belirtmez. Fiilin başındaki fe edatı oluşumun hemen başladığını gösterirken yekûnu fiili de bunun bir süreç oluşturduğunu gösterir. Zaten kainatın yaratılılışı hakkında bilgi veren âyeterde de kullanılan ifadeler bu doğrultuda şekillenmiştir.
Yüce Allah"ın elbette bir anda da yaratmaya gücü yeter; ancak kainatı ve insanı yaratma işleminde böyle bir süreci tercih etmiştir. Kur"ân"da konuyla ilgili âyetler bunu göstermektedir. Gerçeği elbette sadece Yüce Allah bilir.
Bir sonraki yazıda nasip olursa insanın ana rahmindeki serüvenini ele almaya çalışacağım. Allah"a emanet olunuz.