Diyabet, pankreas adı verilen salgı bezinin yeterince insülin hormonu üretmediğinde veya ürettiği insülin hormonunun vücut tarafından etkili olarak kullanılamaması sonucu gelişen bir hastalıktır. Bu nedenle kişi yediği besinlerdeki şekeri kullanamaz ve kan şekeri yükselir.
Vücut, tüketilen gıdaların çoğunu, özellikle karbonhidrat içerenleri, daha sonra enerji için kullanılan glikoza dönüştürür. Midenin arkasında bulunan bir organ olan pankreas, kasların ve diğer dokuların kandan glikoz almasına ve enerji olarak kullanmasına yardımcı olan "insülin" adı verilen bir hormon salgılar. Glikoz, insülin hormonu aracılığıyla hücrelere girer. Yemek yerken glikoz kana karışır. Hücreler yakıt olarak glikoz kullanır. Vücutta yakıt olarak ihtiyaç duyulandan daha fazla glikoz varsa, karaciğerde  ve yağ dokusunda depolanır.
Diyabeti bulunmayan bir kişi kan şekeri seviyesi açken 120 mg/dl, tokken 140 mg/dl'nin üzerine çıkmamaktadır. Kişi aç veya tokken kan şekeri seviyesi bu değerlerin üzerinde ise bu durum diyabetin olduğunu göstermektedir.  
Açlık Kan Glikozu (FGL) veya Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT), bir kişinin diyabetolup olmadığını gösterir. 100 ila 125 mg/dl arasındaki bir FBC seviyesi, gizli şekerin (diyabet öncesi) bir işaretidir. FBC test sonucu 126 mg/dl ve üzerinde ise bu kişide diyabet olduğu anlamına gelir.
OGTT'de glikoz içeriği yüksek bir sıvıyı içtikten 2 saat sonra kan şekeri seviyesinin durumu önemlidir. İkinci saat kan şekeri değeri 140 ile 199 mg/dl arasında ise gizli şeker tanısı konulmaktadır. İkinci saat kan şekeri ölçümü 200 mg/dl ve üzerinde ise diyabet tanısı konulur.

Diyabetliler hiç şeker yiyemez mi?
Birçok gıdada bulunan karbonhidratlar kan şekerinin kaynağıdır. Şekerli besinler, un ve undan yapılan gıdalar, pirinç, bulgur, fasulye, patates, sebze, meyve, yoğurt ve süt, karbonhidrat açısından yüksek besinlerdir.  Ancak bu gıdalardaki karbonhidratların kan şekerini etkileme oranları aynı değildir. Bu nedenle gıdalar iki gruba ayrılmaktadır.  Bunlar, kan şekerini hızlı yükselten basit karbonhidratlar ve kan şekerini daha geç ve daha yavaş yükselten kompleks karbonhidratlardır. 
Şeker ve şekerli yiyecekler vücuda enerji verir, ancak bunları yemek kanda ne kadar şeker olduğunu kontrol etmeyi zorlaştırabilir. Sofra şekeri, reçel, bal, pekmez, hazır meyve suları, marmelat, kekler, şekerli bisküviler, çikolata ve helva gibi gıdalarda bulunan basit karbonhidratlar, kan şekerinin hızlı yükselmesine neden olur. Ayrıca diş çürüğü, obezite, kalp hastalığı ve bağırsak hastalıkları gibi birçok sağlık sorununa yol açarlar. 
Vücuda ihtiyaç duyduğu enerjiyi kompleks karbonhidratlardan almak, kan şekerini daha geç ve daha yavaş yükselmesini sağlar. Sebze, ekmek, çorba, pirinç, meyve, makarna, kuru fasulye ve bezelye gibi gıdalarda bulunan kompleks karbonhidratlar vücutta glikoza dönüştürülür. Ancak bu besinlerdeki karbonhidratların şekere dönüşmesi daha uzun sürdüğü için kan şekerini daha geç ve daha yavaş yükseltirler.
Bu nedenle de alışveriş sırasında alınan gıdaların içeriklerine dikkat edilmeli ve beslenme biçimine uygunluğunu öğrenmek için bir diyetisyene danışılmalıdır.