Ölümden sonraki hayata "Berzah Âlemi" denir. Bu husus gaybi konulardandır. Gaybı de sadece Allah bilir. Kuran  ve Peygamber mesajları sayesinde gayb konusunda belli bir kanaat oluşur. Berzah âlemi ile ilgili bilgileri de bu kapsamda değerlendirmek gerekir.

Bedenlerin çürüyüp toprak olduğu, ruhların da bâki kaldığı için ölüm sonrası hayata "Ruhlar Âlemi" de denilir. Daha çok toplum içinde yaygın olarak kullanılan kavram "Ruhlar Âlemi"dir. Bedeni çürüyen kişinin ruhu "Berzah Âlemi"ndedir. İki ayrı unsur vardır ama aynı kişiyi ifade eder.

Berzah âleminde olan ruhların da kendi âlemlerinde kendilerine(boyutlarına) göre bir hayatı vardır. Lezzetleri, sevinçleri, kederleri hissederler. Ancak, söz konusu bu âlemin lezzeti, sevinci, kederi nasıldır diye ruhu bedeninde olan insanlar hissedemezler. Bu konu Peygamberimizin mesajlarından öğrenilir ve böylece bilinir.

Berzah âleminde ruhların birbirleriyle buluşup-görüştükleri bilgisi Peygamberimizden gelen rivayetlerden öğrenilmiştir. Kabir başına gidildiğinde ruhların gelen gidenleri kendi boyutlarına göre gördükleri bilgisi de yine Peygamberi rivayetler arasındadır.

Söz konusu Peygamberi rivayetlerden öğrendiğimize göre; ruhlar kendileri için yapılan tüm tasarruflardan haberdar olurlar. Bunun için de ruhlara atfen dualar ve infaklar yapılır. Mümin ruhların serbest, inanmayan kimselerin ruhlarının da tutuklu olduğuna inanılır. Hatta, ruhların evlere geldikleri, geride kalan aile bireylerinin kendileri için yaptıklarına bire bir katıldıklarına da inanılır.

İnsanlar, kendilerine benzeyenlerle birlikte yaşar. Dünyada da, berzahta  da, ahirette de herkes kendi kategorisinde olanlarla beraberdir. Müminlerin birbirlerini kokusundan tanıdıklarını bildiren Peygamberimiz; kokusu aynı olanların ahiretinin de birlikte olacağını hatırlatmıştır.

Peygamberimize, "Ey Allahın Resulü ahirette seni görebilecek miyiz ?" diye endişesini soran sahabeye yüce Allah ayetle cevap vererek, "Birbirini sevenlerin  ve birbirene benzeyenlerin ahirette de birlikte olacaklarını" bildirmiştir.

Mümin ruhlarının "Berzah Âlemi"nde cennetlik bir ortamda bulunacakları rivayet edilmiş, şehitler için yapılan tarifte onların ölmediği belirtilmiştir. Bu Kurani bilgilerden hareketle, mümin ruhların gezip/ dolaştığı, görüşüp/konuştuğu anlaşılmaktadır. Şehitlerle ilgili bilgiyi, aksi bilgi üretilmedikçe, tüm ruhlar için de düşünmekteyiz.

İlim tahsil edip, âlim olanların da şehitler ve nebilerle birlikte haşr olunacaklarını Peygamberi tariflerden öğrenmekteyiz. Prof. Dr. Kemal Sandıkçı hocamızın tarifi yapılan âlimlerden olduğunu düşünmekteyiz. Öğrencisi olma bahtiyarlığını yaşadığımız Kemal Sandıkçı hocamızın vefatı; öğrencileri gibi tüm tanıyan ve sevenlerini de üzmüştür. Ancak; insan için hakikat böyledir. Ahiret mutluğu kazandıracak bir dünya hayatı; müslüman için hedeftir. Sandıkçı hocamızın bunu elde edeceğine inanıyoruz.

Ölüm sonrası hayatın nasıl bir süreçle devam edeceğini biz öğrencileri,  Kemal Sandıkçı hocamızın hadis derslerinde öğrendik. Tatlı uslübu ve derin bilgi hazinesi, hoşgörü ve güler yüzüyle sunduğu hadis dersleri; hem Peygamberimizi,hem de Peygamberi tarifler üzerinden dünya ve ahireti tanımamızı sağlamıştır. Sandıkçı hocamızın amel defterinin kapanmadığına inanıyor, kendisine Allah'tan rahmet diliyorum.