Ekonomi kelime anlamı olarak toplumların üretim faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin neticesinde ortaya çıkan ilişkiler bütününü ifade eder. Ekonomi bilimi ise bireylerin, firmaların ve devletin ekonomiyle ilişkili kararlarını ve bu kararların sonuçlarını inceleyen bir sosyal bilim dalıdır.

Ekonomi içinde yer alan farklı aktörlerin karar alma süreçleri ve bu kararların birbiriyle etkileşimi matematiksel ve istatistiki yöntemlerle modellenir. Geliştirilen ekonomik modeller gerçek hayatta gözlenen bir ekonomik sonucu doğuran neden sonuç ilişkilerini belirlemeyi, farklı durumlar altında ekonomik aktörlerin davranışları ve ortaya çıkacak sonuçlar hakkında çıkarım yapmayı ve bu gözlemlere dayalı olarak kamu politikalarına ışık tutmayı amaçlar.

Ekonomi içindeki karar vericilerden bireyler ve hanehalkları hangi mal ve hizmetleri tüketeceklerine, sahip oldukları emek, toprak ve sermayelerinin ne kadarını piyasanın kullanımına sunacaklarına karar verirler. Bu kararlarında sonuçta elde edecekleri tatmin duygusunu, yani faydayı göz önüne alırlar. Firmalar ise hangi mal ve hizmetleri, hangi üretim girdilerini kullanarak üreteceklerine karar verirler. Bu kararı alırken üretim maliyetleri ve satış hasılatı arasındaki fark olarak tanımlanan karın en yüksek olmasını hedeflerler. Devlet ya da hükümet ise sağlık, milli savunma, güvenlik, eğitim, ulaşım gibi alanlarda mal ve hizmet sağlamanın yanı sıra, vergilendirmenin ne şekilde yapılacağına, elde edilen gelirlerin nasıl dağıtılacağına karar verir; piyasayı düzenleyen kuralları belirler.

Ekonomik aktörler bu kararları alırken birtakım kısıtlarla karşı karşıyadırlar. Bireyler ve hanehalkları tüketim harcamalarını planlarken gelir düzeylerini, firmalar ise üretim girdilerini, sahip oldukları üretim teknolojisini ve üretim maliyetlerini dikkate almak zorundadır. Ekonomik aktörlerin verdikleri kararlar hangi mal ve hizmetlerin, ne kadar, nasıl ve kimler için üretileceğini belirler. Serbest piyasa koşullarında karar vericiler arasındaki eşgüdümü fiyatlar sağlarken, merkezi planlamanın olduğu koşullarda bazı kararlar piyasa düzenleyici kurumlar tarafından alınır. Karma ekonomilerde kararların bir kısmı fiyat mekanizmasına bağlı olarak alınırken diğerleri merkezi planlamanın kararlarına tabidir.

Ekonomi biliminin çalıştığı konular iki ana başlık altında toplanabilir. Mikroekonomi ekonomik aktörlerin bireysel davranışlarını inceler. Bu kapsamda firmaların, bireylerin ve hanehalklarının iktisadi davranışları, piyasa türleri, piyasaların işleyiş mekanizmaları, denge koşulları ve fiyat oluşumu ile ilgilenir. Örneğin bireylerin iş gücüne katılımını, hanehalklarının harcamalarını ve firmaların üretim miktarlarını belirleyen faktörlerin neler olduğuna dair sorulara cevap arar. Makroekonomi ise daha bütüncül bir bakış açısı ile ülke ve dünya ekonomisini modeller. Örneğin ekonomi içindeki toplam iş gücü arzı, sektörel davranışlar, hükûmetin vergi politikaları gibi konularla ilgilenir. Bu modellemeler yoluyla ekonomideki toplam üretim ve büyüme, enflasyon, ekonomik durgunluk, istihdam, para politikası, uluslararası ticaret gibi konulara eğilir. Bu iki ana başlığın yanı sıra ekonomi bilimi çeşitli alt başlıklarda özelleşmiş araştırma konularını barındırır. Bu konular büyüme ve kalkınma, para ve banka, uluslararası ticaret, çalışma iktisadı / iş gücü piyasaları, ekonometri, iktisadi düşünce tarihi, eğitim ekonomisi, sağlık ekonomisi, oyun teorisi, endüstriyel iktisat gibi alanları içerir.

Ekonomi biliminin çeşitli alanlarda cevabını aradığı sorular iki farklı grup altında sınıflandırılmaktadır. Bunlardan ilki olan pozitif iktisat mevcut durumun tespitini, ne ve nasıl sorularının cevaplarını arar. Örneğin yaşanan bir ekonomik şokun iş gücü piyasalarında işsizliği ne ölçüde etkilediği, etkinin hangi sektörler ve demografik gruplar üzerinde yoğunlaştığı pozitif iktisadın konularıdır. Pozitif iktisat, mevcut durumun tespitinin yanı sıra gözlemlenen bir sonucu ortaya çıkaran mekanizmaları ve neden sonuç ilişkilerini de inceler. Örneğin bireylerin eğitim düzeyinin bir yıl artmasının ücretler üzerindeki etkisi bu türden bir sorudur.

Ekonomi biliminin cevabını aradığı ikinci tür soruları barındıran normatif iktisat, iktisadi olaylar ve davranışların ne olması gerektiğini "neyin olması daha iyidir" bakış açısıyla inceler. Sorulara teorik senaryolar dahilinde cevap arar ve verdiği cevaplar değer yargıları barındırır. Örneğin kamu maliyesinden yapılacak harcamaların, bireylerin eğitimi ve firmalara verilecek teşvikler arasında ne şekilde pay edileceği sorusunun cevabını değer yargılarından bağımsız cevaplandırmak mümkün değildir. Çünkü her bir durumda yapılacak harcamalardan çeşitli kesimlerin elde edeceği fayda farklıdır ve bu kesimlerden hangilerine öncelik verileceği bir değer yargısı barındırır. Bu nedenle normatif iktisadı ilgilendiren konularda bireyler değer yargılarına göre farklı tercihlerde bulunabilirler.