Kader kavramı İslamiyet'te önemli bir yere sahip dini bir terimdir. Sadece İslam dininde değil, birçok farklı din ve felsefi akımda da kader kavramının önemli bir yer tuttuğu görülür.
Kader kelimesi Arapça bir kelime olup Türkçeye de Arapçadan geçmiştir. Kader sözlük anlamı ile alın yazısı veya mukadderat ya da yazgı anlamına gelmektedir. Yani kader İslamiyet'te bütün olayların önceden ve değişmeyecek şekilde düzenlendiğine inanılan ezeli takdirdir. Bir başka anlatımla kader, Allah'ın nesneleri ve olayları özellikle sorumluluk doğuran beşeri fiilleri ezelde planlayıp zamanı geldiğinde yaratması anlamında kullanılan bir terimdir.
Kader hususunda bağlantılı görülen ilahi sıfatlardan irade hakkında Kuran' da yapılan açıklamalara göre Allah'u Teala dilediğini yapar ve dilediği şekilde yaratır. Allah'ın kader kavramının genel kapsamı içinde tabiatın yaratılması ve yönetilmesi ve bunun içinde özel bir yere sahip bulunan insanın da yaratılması yer almaktadır.
Kader kavramının esas meselelerinden birisini insanların fiillerinin konusu oluşturur. Kuran' da Allah iman edip yararlı işler yapanların imanlarını ve hidayetlerini arttıracağı, onların kalplerini huzura kavuşturup onların takva mertebesini yükselteceği bildirilir.
Kader konusu sahabiler arasında da tartışmalara konu olmuştur. Hz. Peygamber'in kader hakkındaki açıklamaları tekrarlanarak konuta açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Kader kavramı İslam dünyasında iki eksen etrafında toplanmaktadır. İnsanın iradesi ve iradesinin dışında tecelli eden olaylar.
Allah'ın yarattıklarına dair planını ve tabiatın işleyişini gerçekleştirmesini ifade etmek üzere literatürde kader ve kaza kelimeleri kullanılır. Bu iki kavram İslam alimlerince farklı şekillerde tanımlanır.
Sözlükte " gücü yetmek; planlamak, ölçü ile ile yapmak, bir şeyin şeklini ve niteliğini belirlemek, kıymetini bilmek, rızkını daraltmak" gibi anlamlara gelen kader ile " Allah'ın nesne ve olaylara dair ezeli planını gerçekleştirmesi" biçiminde tarif edilen kaza bu anlamda farklı iki kavramdır.