Ramazan ayında oruç tutmak farzdır. Oruç İslamın beş esasından biri kabul ediliyor. İslâmın şartlarının beş tane ile sınırlandıran Hadis-i Şerif vardır. Orucun farziyetiyle ilgili ayetlerden ve orucun faydalarından bahsetmeye çalışacağız bu yazımızda. Aslında bu konuyu diyanetin görevlileri her Ramazanda fazlasıyla anlatıyorlar. Hatta ramazan başlamadan anlatmaya başlarlar, bu süreç ay boyu devam eder.

Orucun farz olduğunu bize emir buyuran ayet-i kerime; "Ey iman edenler! Sizden öncekilere farz kılındığı gibi oruç tutmak size de farz kılındı. Umulur ki böylece günah ve fenâlıklardan korunursunuz. Bakara / 183. Ayet. Takip eden ayetlerde de hangi durumlarda oruç tutulamayabileceğini, orucun faziletine ve ne zaman tutulacağını anlatan ayetler vardır. Şimdi de o ayetleri bu yazımda paylaşmak isterim.

Oruç sayılı ve belli günlerde tutulur. Ancak bu günlerde hasta olup veya yolculuğa çıkıp da oruç tutamayanlarınız, tutamadığı oruçları diğer günlerde tutar. Oruca dayanamayanlara ise, tutamadıkları her gün için bir fakiri bir gün doyuracak kadar fidye gerekir. Kim de, gönlünden koparak birden fazla fakiri doyurur veya fidye miktarını artırırsa, kendisi için daha hayırlı olur. Ama her şeye rağmen oruç tutmanız, bir bilseniz, sizin için elbette daha hayırlıdır. Bakara / 184. Ayet

Orucun farz kılındığı ramazan ayı, insanlara hidâyet rehberi olup onlara doğru yolu gösteren ve hakkı bâtıldan ayırıcı en açık delilleri ihtiva eden Kur’an’ın indirildiği aydır. İşte bu sebeple içinizden ramazan ayına erişen orucunu tutsun. Ancak hasta veya yolcu olup da oruç tutamayan kimse, tutamadığı oruçları başka günlerde tutsun. Allah sizin için kolaylık diler, fakat zorluk dilemez. Bütün bunlar sayıyı tamamlamanız, size doğru yolu gösterdiği için Allah’ın yüceliğini tanımanız ve O’na şükretmeniz içindir. Bakara / 185. Ayet

Ramazan ve Oruç ile İlgili Ayetler:
Ey iman edenler! Sizden öncekilere farz kılındığı gibi oruç tutmak size de farz kılındı. Umulur ki böylece günah ve fenâlıklardan korunursunuz. Bakara / 183. Ayet Oruç sayılı ve belli günlerde tutulur. Ancak bu günlerde hasta olup veya yolculuğa çıkıp da oruç tutamayanlarınız, tutamadığı oruçları diğer günlerde tutar. Oruca dayanamayanlara ise, tutamadıkları her gün için bir fakiri bir gün doyuracak kadar fidye gerekir. Kim de, gönlünden koparak birden fazla fakiri doyurur veya fidye miktarını artırırsa, kendisi için daha hayırlı olur. Ama her şeye rağmen oruç tutmanız, bir bilseniz, sizin için elbette daha hayırlıdır. Bakara / 184. Ayet

Orucun farz kılındığı ramazan ayı, insanlara hidâyet rehberi olup onlara doğru yolu gösteren ve hakkı bâtıldan ayırıcı en açık delilleri ihtiva eden Kur’an’ın indirildiği aydır. İşte bu sebeple içinizden ramazan ayına erişen orucunu tutsun. Ancak hasta veya yolcu olup da oruç tutamayan kimse, tutamadığı oruçları başka günlerde tutsun. Allah sizin için kolaylık diler, fakat zorluk dilemez. Bütün bunlar sayıyı tamamlamanız, size doğru yolu gösterdiği için Allah’ın yüceliğini tanımanız ve O’na şükretmeniz içindir. Bakara / 185. Ayet

Oruç gecelerinde eşlerinizle ilişkide bulunmanız size helâl kılındı. Onlar sizin için bir elbise, siz de onlar için bir elbise durumundasınız. Allah, nefislerinize karşı koyamayacağını bildiği için tevbenizi kabul edip sizi bağışladı. Bundan böyle eşlerinizle beraber olabilir ve Allah’ın sizin için takdir buyurduğu nesli arzu ve talep edebilirsiniz. Fecrin, beyaz ipliğe benzeyen aydınlığı siyah ipliğe benzeyen gece karanlığından ayrılıncaya kadar bütün gece yiyin için. Sonra güneş batıp akşam namazı vakti girinceye kadar orucu tamamlayın. Mescitlerde itikâfa çekildiğinizde eşlerinizle geceleri bile ilişkide bulunmayın! Bunlar Allah’ın belirlediği sınırlardır; sakın bu sınırlara yaklaşmayın! İşte Allah insanlara âyetlerini böylece açıklamaktadır ki, günahları terkedip kendisine karşı gelmekten sakınabilsinler. Bakara / 187. Ayet

Ramazan ve Oruç ile İlgili Hadislerre gelince; İbni Ömer’den (r.a.) rivayet edildiğine göre, Resûlullah şöyle buyurdu: “İslâm beş temel üzerine bina kılınmıştır: Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Resulü olduğuna şahitlik etmek. Namazı dosdoğru kılmak, zekâtı hakkıyla vermek, Allah’ın evi Kâbe’yi haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak.” (Buhârî) Ebû Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Resûlullah şöyle buyurdu: Aziz ve celîl olan Allah "İnsanın oruç dışında her ameli kendisi içindir. Oruç benim içindir, mükâfatını da ben vereceğim" buyurmuştur. Oruç kalkandır. Biriniz oruç tuttuğu gün kötü söz söylemesin ve kavga etmesin. Şayet biri kendisine söver ya da çatarsa: ‘Ben oruçluyum’ desin. Muhammed’in canı kudret elinde olan Allah’'a yemin ederim ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha güzeldir. Oruçlunun rahatlayacağı iki sevinç anı vardır: Birisi, iftar ettiği zaman, diğeri de orucunun sevabıyla Rabbine kavuştuğu andır." (Buhârî)

Orucun hikmetlerini, faydalarını ve faziletlerini, sosyal hayat üzerindeki etkilerini anlatan onlarca hadis-i şerif daha vardır. Bir maruzatı olmadığı halde kasten oruç tutmayan insanların hali hem dünyada hem de ukbada hüsrandır. Onun mükafatı özeldir ibaresi oruç tutmanın ehemmiyetini bize anlatır. Bu manada rivayet edilen hadis-i şerife kulak verelim.

Ebû Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Resûlullah şöyle buyurdu: "Kim, faziletine inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır." Bu arada herhangi bir söze hacet kalmadan şu hadisi de okuyalım. Ebû Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber şöyle buyurdu: "Kim yalan konuşmayı ve yalan-dolanla iş yapmayı terketmezse, Allah o kimsenin yemesini, içmesini bırakmasına kıymet vermez." (Buhârî) Burada orucun hem fiziken hem de ruhen tutulması gereken bir ibadet olduğunu anlıyoruz. Kötü davranışlarımızı yapmaya devam edersek orucun bir manası kalmaz. Oruç bir nevi hem bedenimizi hem de ruhumuzu tedavi eden bir ibadettir.

Yoshinori Ohsumi Otofaji Konusundaki Araştırmalarıyla Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Almış. Açlık durumunda otofaji süreci hızlanır; hücreler, enerji ihtiyacını karşılamak ve hayatta kalmak için kendi iç bileşenlerini parçalar. Ohsumi’nin çalışmaları bu süreci detaylı bir şekilde açıklamıştır. Burada bilimsel olarak yılda bir ay belli bir süre aç kalarak vücut hücrelerinin yenilendiği, vücudun dinlendiği daha doğrusu Ramazan ayında biyolojik ve ruhi olarak bakıma alındığını ortaya koyan Japon bilim adamı Nobel ödülüne layık görülüyor. Bilimsel olarak da orucun faydaları burada ortaya konmuştur. Rabbimiz yarattığı kullarının faydasına olmayan bir şeyin yapılmasını emir buyurmaz. Zira " Rabbimiz batıl şey yaratmaktan münezzehtir" ayeti bunun tescildir.

Selâm ve dua ile...