Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. 27.08.1973 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümetleri arasında imzalanan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması'nın amacı olan Irak ham petrolünün, Ceyhan Terminaline taşınmasını gerçekleştirmek üzere, 7/7871 sayılı kararnameye istinâden 15.08.1974 tarihinde TPAO Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı tarafından kuruldu. Ülkemizde ise doğal gazın kullanımı; 1986 yılında Rusya Federasyonu ile yapılan anlaşma çerçevesinde, 1987 yılında başladı. Samsun'a doğal gazın gelişi ve kentin havasının değişimini baştan beri yakından izleyen biri olan Köşe yazarımız Şevki Yıldırım Samsun'un havasını gerçekten değiştiren SAMGAZ'ın Genel Müdürü Murat Albayrak ile Pazar Sohbeti için konuştu

Ş. Yıldırım: Sayın Albayrak dilerseniz Samsun'a doğal gaz sağlanmasının öyküsü ile başlayalım.

MURAT ALBAYRAK: Sayın abim sizin de çok yakın takip ettiğiniz süreç Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 06.07.2004 tarih ve 336-12 sayılı kurul kararı doğrultusunda; Tekkeköy, Kutlukent, Canik, Gazi, İlkadım, Yeşilkent, Atakum, Atakent ve Kurupelit şehirlerinden oluşan dağıtım bölgesinde yetkilendirilen şirketimiz, Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde değişiklik yapılması hakkındaki 5747 sayılı kanun gereği 29.03.2009 tarihi itibari ile Tekkeköy, Canik, İlkadım ve Atakum olarak anılan bölgede kesintisiz ve güvenli olarak hizmet vermekteyiz. İlk Kazma 05 Ocak 2005 tarihinde  Vuruldu. Tekkeköy'den 19 Mayıs Üniversitesi Kurupelit Kampüsü'ne kadar uzanan 44 km uzunluğundaki çelik boru hattı için kazı ve harfiyat çalışmaları başlatıldı. Projenin planlanan sürede bitirilmesi için aynı anda bir çok noktada ekipleri oluşturuldu. Çelik Hat Döşenmeye Başlandı. Samsun'u ısıtacak doğal gazı her semte ulaştıracak olan ana çelik boru hattı döşendi. 44 km'lik hat 269 gün gibi rekor bir sürede tamamlandı. Tüm çabalar Samsunlular'ı 2005 kışında doğal gaz konforuyla tanıştırmak içindi. 4000 konut 2005'te doğal gazla ısındı. Bugün itibarıyle söylüyorum şimdi şükürler olsun 142 bin 655 abone sayısına ulaştık.

Ş. Yıldırım: Sayın müdürüm, malumunuz son günlerde Büyükşehir Belediyesi ile aranızda yaşanan bir sıkıntı olduğu basına yansıdı. Büyükşehir Belediyesi'nin Fen İşleri Daire Başkanı bazı açıklamalar falan yaptı. SAMGAZ çalışmalarını durdurduk gibi. Pazar sohbetimizde bu konuyu görüşmek istemezdim ama gündemde olduğu için sizden dinlemek istiyorum.

 MURAT ALBAYRAK: Teşekkür ederim konuyu açtığınız için. Tekkeköy, Canik, İlkadım ve Atakum ilçerlerini kapsayan lisans bölgesindeki doğal gaz dağıtım faaliyetlerimiz; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun, 06.07.2004 tarih ve DAG/336-12/058 sayılı kurul kararı doğrultusunda; Samsun Büyükşehir Belediyesinin 'yönetim' ve 'denetim' kurulu üyeliklerinin teşekkülü ile sürdürülmektedir. Lisans şartnamesi kapsamında ve ilgili kanunun açık hükmü olarak; lisans bölgemizde gerçekleştirilen tüm yatırım ve işletme faaliyetleri ile süreli yükümlülükleri; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından izlenmekte, yönlendirilmekte ve sürekli denetlenmektedir.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Doğal Gaz Uygulama Daire Başkanlığı tarafından 14 doğal gaz dağıtım şirketinin revize denetimlerinin; 2011 yılında 5 (beş) yıllık yatırım süresi dolan ve kurum tarafından yapılan ihaleler sonucunda lisans alan 41 (kırkbir) dağıtım şirketinin denetimlerinin, ihale günündeki Uygulama İmar Planları'nın elde edilerek denetimlerin gerçekleştirilebilmesi için 15.12.2011 tarihine kadar süre verilmiştir. Ancak; ilgili belediyeler tarafından uygulama imar planları hazırlıklarının devam etmesi, yetki sahibi firmaların taleplerine cevap verilmemesi, sayısal ortamda uygulama imar planlarının mevcudiyetinin olmaması, uygulama imar planlarının teslim edilmesi için harç bedelinin yatırılmasının talep edilmesi gibi nedenlerden dolayı ihale günündeki uygulama imar planlarının temin edilemediği de vakıadır. Şirketimizin lisans bölgesindeki çalışma metodolojisini, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Yönetmelikleri, Kurul Kararları ve Tebliğleri dışında ve ilgili mevzuat harici belirleme hakkı bulunmamakla birlikte, lisans bölgesi kapsamında bağlantı sözleşmesi imzalamış tüm abonelerine, süresinde doğal gaz arzı sağlama yükümlülüğü bulunmaktadır. Aykome Yönetmeliği hükümlerini mesnet alarak, şirketimizin, yönetmelik hükümlerine uygun çalışmadığı hususunda mütemadiyen tebliğlerde bulunulmakta ve alt yapı çalışmalarımız belli zamanlarda durdurulmaktadır. Bu bağlamda; doğal gaz dağıtım şirketlerinin yatırım ve işletme faaliyetlerinin denetleme yetkisi yine bu kanunla tek başına Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na aittir ve haîzdir.

Şehrimiz genelinde yapılacak bütün alt ve üst yapı çalışmalarında; doğal gaz alt yapısının şirketimizin denetimi altında sürdürülmesi, bütün alt yapı şirket, kurum ve kuruluşlarına ait ekiplere, bu düzene riayet etmelerinin gerekliliğinin vurgulanması, doğal gaz alt yapısındaki hasarların ağır sorumluluklar taşıdığı, alt ve üst yapı çalışmalarından kaynaklanan kaza, yangın, patlama, yaralanma, hasar görme ve ölümlü kazalardan çalışma yapan ekipler ve bu ekiplerin koordinasyon ve yönlendirmelerinden sorumlu çalışma talimatını veren yöneticilerin mes'ul olduğunun bilincine varılması gerek ve yeter şart olduğu inancı ile; alt yapı çalışmalarına ilişkin teknik personel görevlendirilmesi hususundaki talepler ivedilikle karşılanmakta ve doğal gaz alt yapısı olan bütün cadde ve sokaklardaki alt yapı çalışmalarına nezaret edilmekte ve şirketimiz çalışmalarında bütün alt yapı şirket, kurum ve kuruluşlarından düzenli olarak nezaretçi taleplerimiz yinelenmektedir.
Tüm bunlara rağmen izinsiz olarak çalışmalarımızı sürdürdüğümüz gerekçesiyle şirketimizin 'kamu hizmeti' niteliğinde olan çalışmaları süresiz durdurulmuştur. Şehrimiz genelinde başta Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve akabînde Tekkeköy Belediye Başkanlığı, Canik Belediye Başkanlığı, İlkadım Belediye Başkanlığı ve Atakum Belediye Başkanlığı ile ayrı ayrı ve müşterek çalışma disiplinine uygun olarak düzenlenen ve onaylanan Doğal Gaz Dağıtım Projesi Çalışma Sistematiği Protokolleri hükümlerine göre doğal gaz dağıtım faaliyetleri yönlendirilerek; protokollerimiz kapsamında; 14,5 metrenin altında ve üzerinde üst yapı tamiratlarını yapma yükümlülüğü alt belediyelere ait olup, ilgili belediyelere yapılan doğal gaz altyapı çalışmaları sonrası üst yapı tamirat bedelleri ödenmiş ve hakediş tahakkukunun sağlanması ile de ödenmektedir. Doğal gaz dağıtım faaliyetlerine daîr sürdürülen çalışmaların alt belediyeler ile uyum ve birlikteliği; başarılı hizmetlerin tamamlanmasını tesis etmektedir. Bu nedenle şirketimizin, iddialar doğrultusunda herhangi bir tazmin sorumluluğu bulunmamaktadır.

Ş. Yıldırım: Peki..

 MURAT ALBAYRAK: Aykome Yönetmeliği'nin üst kaplama tamir ve yapım çalışmaları için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Teknik Şartnamesi'ni öngörmekte; bu yöndeki tarifi ile yönlendirmektedir. Lakin her hangi bir yanlış anlamaya mahal vermemek adına, Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı sorumluluk sahası altındaki ana arter güzergâhlarında; 2918 sayılı Karayolları
Trafik Kanunu ve Karayolları Teknik Şartnamesi'ne uygun  alt ve üst yapı çalışmaları tamamlanmış güzergâhlarının tam listesi talep edildiği halde Fen İşleri Daire Başkanlığı tarafından bildirilememiştir. Bununla birlikte, imalatı tamamlanmış güzergâhlardan edindiğimiz veri ve tecrübeye istinaden; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Teknik Şartnamelerine uygun tamamlanmamış güzergâhlar üzerinde şirketimizce yapılacak, alt yapı çalışmalarında; Aykome Yönetmeliği'nin tarif ve tanımları dikkate alınarak icra edilecek tamir işlemlerinin, talep edildiği yönetmelik hükümlerine göre ne şekilde yapılacağının, kontrol ve denetiminde hangi standart verilerin kullanılacağının, talep edilen iş edîmine ait birim fiyat tarifi ve analizinin bildirilmesi yönündeki taleplerimiz ise halen daha cevap beklemektedir.

Bu bağlamda anılan usul, esas, sebep ve sonuç dairesinde, doğal gaz altyapı çalışmalarımıza ilişkin iş durdurma eyleminin, hukukî dayanağı anlaşılamamakla birlikte, kamu hizmeti niteliğindeki doğal gaz dağıtım faaliyetlerini aksatmaktan öte;  hiçbir anlamı bulunmamaktadır. Kanunda yer alan %10 hükmü ve ortaklık çerçevesinde; belediye hizmetlerinin tamamlayıcısı olarak da değerlendirilebilecek; doğal gaz dağıtım hizmeti veren dağıtım şirketlerinin ilgili lisans bölgesindeki altyapı çalışmaları sırasında sıkıntı yaşanmamasını sağlama ve yaşanan zorluklara çözüm bulmada belediyelerin aktif rol üstlenmesi gerekmektedir. Kanuna, doğal gaz dağıtım lisans bölgesinde birden fazla belediye olması ya da lisans alanının genişlemesi ile belediye sayısının artması durumunda, belediyelere ait hisse oranlarının nasıl belirleneceğine ilişkin hüküm daha belirgin bir şekilde girilmelidir; hisse paylaşım usulünün 2000 yılı nüfus sayımı esas alınacak şekilde elirlenmesinin uygun hukuksal yaklaşım sağlayacağı ve adîl olacağı düşünülmektedir.

Ş. Yıldırım: Anlaşılan çok dertlisiniz bu konuda  sayın müdürüm.

 MURAT ALBAYRAK: Zaman içinde karşılaşılan engeller ve Sayıştay Başkanlığı'nca hazırlanan raporların, EPDK tarafından yapılan detaylı denetim ve incelemeleri neticesinde oluşturulan düzenlemeler ile belirsizliklerin ortadan kaldırılması ve yatırımlara yön verilmesi amacıyla; süreli yatırım yükümlülüklerinin tamamlanmasına yönelik denetim faaliyetlerinin nasıl yapılacağına ilişkin; 05.07.2011 tarih, 3303-4 sayılı kurul kararı alınmıştır. Bu düzenleme ile, bazı eksiklikleri olmasına karşın çok net olarak belirsizlikleri kaldırmış ve yatırımlara yön verdiği ifade edilmektedir. Bu kadar açık ve net bir kurul kararı bulunmasına karşın; alınan kararın maddelerine yorumlar getirilmektedir. Denetim süreci kurul kararından uzaklaşarak yanlış şekilde yönlenmektedir. Getirilen yorumlar bu kurul kararının sektöre getireceği faydaların önüne geçeceği iddia edilmektedir. Gülünç olan. Anlaşılmayan budur.
Oysa süreli yatırım yükümlüğü denetim sürecinin; alınan kurul kararına bağlı kalınarak yürütülmesi, özellikle tarifeler yönetmeliğinin verimli şekilde uygulanabilmesi ve yatırımlara doğru yön verilebilmesi açısından önem arz etmektedir.  Her ne kadar bu kurul kararı alınırken detaylı olarak incelemeler yapılmış olsa da kurul kararının madde ve gerekçelerinin bir defa daha örnekler ile vurgulanmasında, eksik olduğu düşünülen bazı maddeler için düzenlemelerin yapılması ve uygulamanın doğru yürütülmesi noktasında fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Uygulama imar planında; yolların imardaki belirlenen boyutlarda açılmamış olması montaj faaliyetlerinin yapım işleri teknik şartnamesine uygun olarak yapılmasını fiilen engellemektedir. Asfalt üst kotu olarak tanımlanan yol kırmızı kotunun oluşmaması; uygulama imar planlarında belirtilen ölçü ve şekillerde, yapılan düzenlemelerin onayı, kadastro paftalarına işlenmesi suretiyle, tapu sicil kayıtlarında yol olarak tahsis edilmiş alanların, yine uygulamaya esas ölçü, şekil ve kotlarda araziye tatbik edilmiş olmasıdır. Sayıştay Başkanlığı tarafından hazırlanan Performans Denetimi Raporu 'Büyükşehir Belediyelerinde Altyapı Faaliyetlerinin Koordinasyonu' başlıklı, Sayıştay Genel Kurulu'nun 12.05.2008 tarihli ve 5217/1 sayılı kararı ile 832 sayılı Sayıştay Kanunu'nun Ek.10.maddesine istinâden; TBMM'ne sunulan raporun yol kotlarının oluşumu ve bunların altyapı yatırımlarına etkileri hakkındaki bölümü yaşanan sıkıntıları açıkça ifade ettiği belirtilmektedir. Mamafih; rapora kısa bir değerlendirme ile; “Altyapı tesislerinin doğru konumlandırılması ve koordinatlarına ilişkin verilerin sağlıklı olması, yollarda kırmızı kot uygulamasının yapılmış olmasına bağlıdır. Kırmızı kot; yeraltına gömülen tüm teknik altyapının ve yer üstüne yapılacak yapıların yönlendiricisi olabilecek bir proje olup, her bir tesis için yatay ve düşeyde, konum ve yön gösterebilecek şekilde bilgi içermektedir. Yol projelerinde kırmızı kotun belirlenmesi ve kentsel altyapının buna uygun konumlandırılması büyük önem taşımaktadır. Aksi takdirde, tüm altyapı tesisatının standartlara uygun yerleşememesi ve izlenememesine neden olmaktadır”
Altyapı tesislerinin kendi standartları gereği, yerin belli bir mesafe altında olması ve üzerinde bazı stabilize malzeme katmanlarının bulunması gerekmektedir. Mevcut yola göre döşenen altyapı, daha sonra yolun bazı kesimlerinde kazı veya dolgu yapılması ve/veya mevcut zemin kazınmadan üst üste asfalt dökülmesi sonucu, güvenlik açısından büyük bir risk teşkil edecek şekilde, standart dışı konumlanmış duruma gelmektedir. Kırmızı kot uygulamasının olmaması; altyapı çalışmaları sırasında altyapıya zarar verilme riskinin artması, altyapı hatlarının konumlanma standartların bozulması, yağmur sularının drenajının zorlaşması, kanalizasyon hatlarının yanlış eğim verilmesi nedeniyle işlevsiz kalması ve binalara sağlıklı kot verilmemesi gibi olumsuzluklara neden olmaktadır. Bu raporda da belirtilen sakıncalı durumların oluşmaması açısından alınan karar kesinlikle doğrudur ve uygulanmalıdır.

Ş. Yıldırım: Bu konuda çok dolusunuz ama ben başka bir şey soracağım 14 bin küsur aboneye hizmet ediyorsunuz aboneler kullandıkları doğal gaz bedellerini nereye ödemeleri gerekiyor.

 MURAT ALBAYRAK: Verdiğimiz hizmette en iyiyi yapabilmek, halkımızın memnuniyetini artırabilmek için çalışmalarımızı aralıksız sürdürmekteyiz. Abonelerimiz, fatura tahakkuklarının yoğunlaştığı bu günlerde Akbank, Alternatif Bank, Bank Asya, Finansbank, Garanti Bankası, Hsbc, Ing Bank, İş Bankası, Şekerbank, Tekstil Bank, Türkiye Ekonomi Bankası, Türkiye Finans Katılım Bankası, Vakıfbank, Yapı Kredi Bankası, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Kuveyt Türk, Albaraka Türk Katılım Bankası'na otomatik ödeme talimatı ile ödemelerini kolayca yapabilirler ayrıca Akbank, Alternatif Bank, Bank Asya, Şekerbank, Tekstil Bank, Türkiye Finans Katılım Bankası, Ziraat Bankası, Kuveyt Türk, Albaraka Türk Katılım Bankası'na gişe ödemeleri de gerçekleştirilmektedir.

Ş. Yıldırım: Hep doğal gazdan bahsettik doğal gaz nedir?

 MURAT ALBAYRAK: Başta Metan (CH4) ve Etan (C2H6) olmak üzere çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır. Doğal gaz renksiz, kokusuz havadan hafif bir gazdır.

Ş. Yıldırım: Güvenbli midir peki?

 MURAT ALBAYRAK: Doğru kullanıldığı sürece doğal gaz tehlikeli değildir. SAMGAZ, doğal gazın abonelere güvenli bir şekilde ulaştırılması için her türlü tedbiri almaktadır.

Ş. Yıldırım: Doğal gaza temiz enerji diyorsunuz. Niçin temiz enerjidir?

 MURAT ALBAYRAK: Doğal gaz temiz bir gazdır. Yandığında kül, karbonmonoksit ve kükürt bileşikleri oluşturmaz ve çevrede asit yağmuruna sebep olmaz. Yalnızca karbondioksit ve su buharı meydana gelir. Bunun yanında azot oksit emisyonu diğer yakıtlara kıyasla daha azdır.

Ş. Yıldırım: Kötü kokar mı?

 MURAT ALBAYRAK: Tabii halde kokusuz olan doğal gaza, kullanıcının herhangi bir gaz kaçağını kolaylıkla fark edebilmesi için koku verici bir madde eklenir. Samsun şebekesine verilen doğal gaza, çürük sarımsak kokusu veren THT (Tetra Hidro Teofen) ve TBM (Tersiyer Bütil Merkaptan) maddesi katılmaktadır.

Ş. Yıldırım: Doğal gaz neden daha verimlidir Sayın müdürüm?

 MURAT ALBAYRAK: Hava ile yakıtın karışması gaz halinde daha kolay olduğundan tam yanma durumuna daha kolay ulaşılır. Katı ve sıvı yakıtlarda ise karbon monoksit çıkışı nedeniyle eksik yanma söz konusudur. Doğal gaz, verilen yakma havası ile kolayca birleşerek tam yanma sağlar dolayısıyla dışarıya atılan ısıtılmış ancak yanma işlemine karışmamış hava miktarı daha azdır. Bacadan atılan enerji daha az olduğundan, doğal gaz daha verimli bir yakıttır.

Ş. Yıldırım: Doğal gaz kullanabilmek için neler yapmalıyız?

 MURAT ALBAYRAK: Kapısının önünde doğal gaz servis kutusu olan her bina kendi içinde toplantı yaparak %51 oy çokluğu ile doğal gaza geçiş kararı almalı ve bu kararlarında doğal gazı bireysel mi yoksa merkezi sistem şeklinde mi kullanacaklarını belirtmelidirler. Apartman 8 ve üzeri daireden oluşuyorsa %51 oy çokluğunu noter tasdikli karar defterine, 7 ve altında daireden oluşuyorsa %51 oy çokluğunu SAMGAZ DOĞAL GAZ DAĞITIM A.Ş. başlıklı bir dilekçeye almalıdırlar. Apartmandaki Bağımsız Birim Sayısına (BBS) dükkanların dahil edilip edilmeyeceğini apartman yönetimi belirler. Eğer apartman yönetimi noter tasdikli karar defterine, dükkânları kat mülkiyetinden çıkardığına dair bir karar alır ve bunu belediyeye onaylatırsa doğal gaza geçiş kararında dükkan sahiplerinin imzası aranmaz, aksi halde alınacak %51 oy çokluğu kararında dükkan sahiplerinin imzası da gerekmektedir.Mevcut merkezi ısıtmadan, doğal gazlı bireysel sisteme geçecek binalarda inşaat alanının 2000 m²'yi geçmesi durumunda %100 oy birliği kararı gerekmektedir.

Ş. Yıldırım: Gerekli olan belgeler neler oluyor peki?

 MURAT ALBAYRAK: Tapu sahibinin nüfus cüzdanı fotokopisi
Tapu fotokopisi, Yapı Ruhsatı, Apartman 8 ve üzeri daireden oluşuyorsa noter tasdikli karar defterine % 51 oy çokluğu ile alınmış apartman kararının fotokopisi, daire sayısı 7 ve altındaysa SAMGAZ DOĞAL GAZ DAĞITIM A.Ş. başlıklı yazılmış doğal gaza geçiş kararı niteliğindeki dilekçe. Hepsi bu kadar

Ş. Yıldırım: Sayın Genel Müdürüm daha çok konuşulacak şey var biliyorum ama 2 tam sayfa da bunun için yeterli gelmedi. Bir başka sefere yine uzun uzun söyleşmek bize keyif verecektir. Bize ayırdığınız zaman için size teşekkür ediyor, kolaylıklar diliyoruz.

  MURAT ALBAYRAK: Asıl ben teşekkür ediyorum. Gazetnize ve size başatrılar diliyorum.