Kamu Hastanelerinde Taşeronlaşmada Samsun Gerçeği..!

Samsun"da kamu hastanelerindeki taşeronlaşma insan hakları ihlalleri ile birlikte olduğunu ifade ediyor  Samsun Tabipler Odası Başkanı Uzm.Dr. Cem Şahan. Sağlık çalışanı olarak bu alanda çalışanların neler yaşadıklarını çok yakından  izleyen ve araştırdı ve Samsun kamuoyuyla paylaşmak istedik. Uzm.Dr. Cem Şahan hazırladıkları raporu hem insan hakları komisyonuna hem de Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirerek Taşeron şirketlerde çalışanların durumlarını hazırladıkları raporda bütün çıplaklığıyla anlattı. 

Neoliberal iktisat politikalarının hâkim olduğu günümüzde, işçilerin sendikalaşma ve toplu iş sözleşmesi hakkından yararlanmasını engelleyerek ucuz iş gücü kullanımın en önemli ve en kolay araçlarından birisi TAŞERONLAŞMA"dır. Samsun"da  kamu  hastanelerinde  yaklaşık  3100  işçi  taşeron  sistemi  ile  çalışmaktadır.  Bu  işçiler  her  türlü  hak  kayıbına  maruz  bırakılmaktadır.  Bu  bağlamda  odamız  bu  hak  kayıplarını  hazırladığı  rapor  ile  TBMM  İNSAN  HAKLARI  KOMİSYONUNA  ve  SAMSUN  VALİLİĞİ  İNSAN  HAKLARI  KOMİSYONU"NA  bildirmiştir.  Ayrıca  Samsun  Milletvekillerine  hazırlanan  rapor  gönderilmiştir. Taşeronlaşma kapitalist üretimin bir örgütlenme modelidir. Birleşmiş Milletler Sanayi Kalkınma Örgütü(UNİDO) bu konuda birçok çalışma yapmaktadır. Taşeronlaştırma mal ve hizmet üretiminin bölünerek, bir ana firmaya bağlı çalışan bir veya birden fazla alt firma (taşeron)tarafından yapılmasıdır. Burada bağlılık ana firma ve alt firma arasında yapılan sözleşmenin sınırı çerçevesindedir. Taşeron firma, ana firmadan hukuki olarak bağımsız olarak iş görmektedir. Türkiye"de 4857 sayılı iş kanunun 2.maddesindeki tanım dışında bir taşeron tanımı bulunmamaktadır. Samsun"da sağlık hizmetlerinde taşeronlaşma son 6 yılın en önemli çalışma istihdam biçimi olmuştur. Kamu hastanelerinde yemek hizmetlerinin taşeronlaşması ile başlayan süreç hekimlik hariç tüm hizmetlerin taşeronlaşmasına kadar uzanmıştır. Taşeronlaşma Samsun Kamu hastanelerinde yaygın ve planlı bir şekilde uygulanmaya devam etmektedir. Sağlık alanında yaşanan kamu sağlık kurumlarının tasfiye edilmesi süreci, sağlığı hak olmaktan çıkarmaktadır. Sağlık hizmet alanında taşeron, vakıf, dernek, sözleşmeli 4/B,4/C gibi istihdam biçimleri temelde güvencesizleştirmeyi ön plana çıkarmaktadır.

Türkiye"de sağlık alanında taşeronlaşma hak ihlallerinin tetikleyici olmaktadır.  

·         İşsizliğin yoğun olduğu Samsun gibi bir şehirde taşeronlaştırma, yüksek oranda vasıfsız iş gücü bulunması dolayısıyla, iş gücü ücretlerinin çok düşük düzeylerde olmasına yol açmaktadır.

·         Taşeronluk sisteminin sağlıkta öncelikle kamu hastanelerinde yaygınlaşmasının nedenlerinde birisi de özelleştirmedir. Bu özelleşme öncesi ara dönemdir.

·         Taşeron firmalarda çalışan işçiler sigortasız, kayıt dışı çevre emek gücünün içinde yer almamaktadır.

·         Taşeronlaştırmanın getirdiği üretim koşulları sendikalaştırmayı dayatmaktadır.

·         Emek piyasasının parçalanması ile sendikal hareketler ciddi krize girmektedir.

·         Taşeronlaşma ücret ve sosyal yardımların daha düşük, çalışma saatlerinin daha uzun, çalışma koşullarının yasal standartlarının dışında olmasıdır. Küçük hastanelerde günlük, haftalık ve aylık çalışma süreleri de genellikle büyük işletmelere göre daha uzundur. Ayrıca yasal izinlere ve tatillere uyulmadığı görülmektedir.

·         İşçi sağlığı ve iş güvenliği açısından çalışma koşulları daha kötü durumdadır.

SAMSUN GERÇEĞİ

Samsun  Tabip  Odası  Sağlıkta  yaşanan  yoğun  taşeronlaşmaya  bağlı  olarak  taşeron  işçilerin  hak  kayıplarına ve  Samsun  Sağlık  ortamına  etkilerine  yönelik  hazırladığı  raporu  uyarı  bağlamında  Sağlık  bakanlığına, Samsun  Sağlık  Müdürlüğüne, Çalışma  ve  Sosyal  Güvenlik  Bakanlığına, Sosyal  Güvenlik  Kumru  Samsun  Bölge  Başkanlığına  ve  tüm  kamu  hastaneleri  başhekimliklerine  bildirdi.        Hak  kayıpları  ve  çalışma  koşullarının  düzeltilmesine  yönelik   kamusal  sorumlulukların  yerine  getirilmesini  ve  SAMSUN  VALİLİĞİ"nin sürece  el  koymasını  bekliyoruz. Samsun Tabip odası sağlığın bir ekip çalışması olduğu sürecine inanır. Ekibin her birleşeni sürece değerli katkılar sunar. Bu süreçte iş barışı ve yükün eşit dağıtılması esastır. Samsun Tabip Odası tüm sağlık emekçilerine tek eşit ve güvenceli kadro gerçeğini savunur. Bu bağlamda Samsun"un 16 kamu hastanelerinde taşeronlaşma sisteminin önemli İNSAN HAKLARI İHLALLERİ yol açtığı görüyor, bunun düzeltilmesini talep ediyoruz.

1.      Kamu hastanelerinde taşeron firmalar ile taşeron işçiler arasında yapılan sözleşmelerin büyük çoğunluğu Türkiye"nin de imza koyduğu İLO sözleşmelerine ve insan haklarına aykırıdır. Bazı kamu hastanelerinde taşeron firmalar bu sözleşmeleri dahi yapmamaktadır. Tüm taşeron çalışma sözleşmelerinin kurulunuzca bu yönden gözden geçirilmesini talep ediyoruz.

2.      Taşeron firma işçilerinin çalışma süreleri yüzde 10–40 oranında daha uzundur. Bu insan haklarına aykırıdır.

3.      Hiçbir taşeron firma mesai ücreti ödememektedir.

4.      Yeni istihdam paketi ile 29 yaşının üzerindeki personelin tercih edilmediği gözlenmiştir.

5.      Taşeron firma işçilerinin ücretlendirilmesi çok düşüktür. Yasal düzenlemelere aykırı koşullarda işçiler istihdam edilerek iş gücü maliyetleri düşürülmektedir. Taşeron firma işçilerinin maaşları çoğunlukla zamanında ödenmemektedir. Bazen 2,5 aya varan gelişmeler bildirilmektedir. Komisyonunuz bu eşitlik ilkesine aykırı durumu ayrıntılı gözlemlemesini talep ediyoruz.

6.       Hastanelerde  çalışan  bu  işçiler  her  türlü  sağlık  risklerine  açıktır.  İş  yeri  hekimleri  bulunmamakta,  sağlık  bilgileri  olmadığından  sık sık  hastalık  riskini  taşımaktadırlar. İşe  giriş  muayeneleri  İŞ  KANUNA  göre  yapılmamaktadır.

Basını bilgilendirdikten sonra Samsun Valiliğini de bilgilendiren Samsun Tabipler Odası Sağlığın ekip çalışması olduğu gerçeğiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Baklanlığını da aşağıda okuyacağınız bir yazıyla bilgilendirdi.

Kamu Kuruluşlarında Hizmet alım ihaleleri kapsamında çalıştırılan alt işveren işçiler ile  ilgili sorunlar, kamu hastanelerinde işin devamlılığı  üstüne önemli bir tehdit oluşturmaktadır. 4857 sayılı kanunun öngördüğü  gerçek anlamda alt işveren bağımsız ve ayrı bir işverendir. Alt işverenin asıl işverene karşı sorumluluğu, ihale ile aldığı işi kendi işçileri ile yapmaktan ibarettir. 4857 sayılı kanunun 2/VI. Maddesi uyarınca, bu ilişkide asıl işveren, alt işveren işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak İş Kanununda, iş sözleşmelerinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmelerinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur. Yani asıl işverenin alt işveren işçileriyle herhangi bir şekilde doğrudan çalışma-çalıştırma ilişkisi olmayacak, sadece bu işçilere karşı belli konularda alt işveren ile birlikte müteselsil  sorumlu olacaktır. Bu bağlamda hastanenizde yaşanan taşeronlaşma konusunda, ekte sunduğumuz sorunlar kapsamında hukuki sorumluluğunuzu yerine getirmesini istediler. Kamuda iş yapan her taşeron şirket elemanlarının çalışma şartları aslında bir birlerinden hiç de farklı değil. Hepsi bir birinden daha da berbat. Yani sevgili okurlarım tencere dibin kara senin ki benimkinden daha da kara hesabı. Saygılarımla….