M.Halistin Kukul

M.Halistin Kukul

DİLİMİZ-ESTETİĞİMİZ-ŞİİRİMİZ/10

(Dünden devam)   
C. 4. "Şiirde Varılmaz Derece"nin Sâhibi...
                             "Mevlâna  Hudâvendgâr bize nazar kılalı
                              Anun göklü nazarı gönlümüz aynasıdur" (40)
       Diyen Yûnus Emre (1240/41 - 1320/21)'in Risâlet-ün Nushiyye ve Dîvân olmak üzere iki eseri vardır.
       Prof. Dr. Faruk Kadri Timurtaş, O'nun hakkında şu fikirleri ileri sürer: "Yûnus Emre XIII. yüzyılda Anadolu'da yeni bir edebiyat dilinin (Batı Türkçesi yazı dilinin) doğuşunda en mühim rolü oynayanlardan biridir. Eski Anadolu Türkçesi denilen bu devrenin en büyük temsilcilerinden olan şairimiz, dilimizi son derece güzel kullanıp işleyen, geliştiren büyük bir sanatkârdır.Dili eşsiz bir kudret ve hünerle kullanan Yunus'un şiirlerinde Türkçe en güzel şeklini almıştır. Dilimizin millî sesini, millî çehresini ve dehâsını o devirde en iyi aksettiren sanatk3ar Yûnus Emre'dir. Onun ili en güzel, en hâlis Türkçedir. Yunus halkın dilini en canlı, en ışıklı ve en sıcak şekilde kullanmıştır.Türkçenin bir edebiyat ve kültür dili olmasında  Yunus'un hizmeti son derece büyüktür. Bu dil, İslâmî türk medeniyetinin o devirde taşıdığı bütün zenginliği içine alan ve aksettiren millî bir dildir. Türk halkının bütün duygu, heyecan ve düşüncelerini, bütün iç zenginliğini en iyi şekilde verebildiği için de son derece samimi ve bizdendir. Yunus sâde bir dil kullandıından halk, O'nu yüzyıllar boyunca severek okumuştur. Bugün de severek okunmaktadır. Türk milleti, Yunus'ta kendi öz dilini ve kendi iç dünyasını bulmaktadır." (41)
    Söz ustası, dil estetiğimizin şâhikası Yûnus'tan beyitler:
     C. 4.1. Söz         
                  * "İy sözlerün aslın bilen gel di bu söz kandan gelür
                   Söz aslını anlamayan sanur bu söz benden gelür

                    Söz var kılur kayguyı şâd söz var kılur bilişi yad
                    Eger horlık eger izzet her kişiye sözden gelür

                    Söz karadan akdan değül yazup okımakdan değül
                    Bu yürüyen halkdan değül Halık âvâzından gelür" (42)
                * "Keleci bilen kişinin yüzini ağ ide bir söz
                     Sözi bişirüp diyenün işini sağ ide bir söz

                      Söz ola kese savaşı söz ola bitüre başa
                      Söz ola ağulu aşı bal ile yağ ide bir söz

                      Kişi bile söz demini dimeye sözün kemini
                       Bu cihan cehennemini sekiz uçmağ ide bir söz" (43)
                  * "Yûnus sözi şiirden ammâ aslı(dur) kitabdan
                   Hadis ile dinene key sâdık olmak gerek" (44)
               * "Aklın irdüği değül bu göz gördüği değül
                   Dil söz virdüği değül bî - lisân bî - ser gerek

                   İşit işit key işit dost katına sensüz git
                   Dosta gidene öndin kendüsüz sefer gerek

                   Boncuk değül sır sözi gel gidelüm ko sözü
                   Dostı görmez baş gözi ayruksı basar gerek

                   Yûnus  imdi yavı var bulımasun il ü şar
                    Kim Hak disün kim bâtıl derviş burd ü bar gerek" (45)
         C.4. 2. Aşk
                  *"İşidün iy yârenler ışk bir güneşe benzer
                    Işkı olmayan gönül misâli taşa benzer

                   Taş gönülde ne biter dilinde ağu düter
                   Nice yumşak söylese sözi savaşa benzer

                  Işkı var gönül yanar yumşanur muma döner
                  Taş gönüller kararmış sarp katı kışa benzer

                  Ol sultan kapusında hazreti tapusında
                 Âşıklarun yılduzı herdem çavuşa benzer

                  Geç Yûnus endîşeden gerekse bu bîşeden
                  Ere ışk gerek öndin andan dervişe benzer" (46)
(Devamı yarın)

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
M.Halistin Kukul Arşivi
SON YAZILAR