Milli Mücadelenin kahramanlarından Fatma Çavuş. 19 Myıs İlçesi Dağ Köyünün ismini tarihe not ettirenlerden. 1920 de açılan ilk Millet Meclisine davet edildiği halde gidememiş, daha sonra kendisine, adı milli mücadelede duyulduğu için Fatma Çavuş unvanı verilmiş. 1897-1963 tarihleri arasında 66 yıl yaşamış Fatma Çavuş. Dağ Köy mezarlığına defnedilmiş, mezarlığın girişinde bir de anıt yapılmış Fatma Çavuş’u sembolize eden. Çok da güzel bir cami imar edilmiş hemen mezarlığın yanında. Caminin müştemilatı, diğer camilere örnek olacak şekildi planlanmış.

Milli Mücadelenin kahramanları arasında yer almış Fatma Çavuşun kabrini ziyaret ettik ailece. Hem kabrinin başında bir fatiha okuyup dua etmek, hem de imam-hatip ortaokulunda öğrenci olan çocuklarımıza, tarihin sayfalarında yer almış Fatma Çavuş’la ilgili bilgileri mahallinde vermek istedik. Gazeteci-Yazar Ahmet Seven’in dilinden ve kaleminden daha önce duymuş ve okumuştuk Fatma Çavuş’u. Ama bizzat bu tarihi kahramanla görüşmüş ve yaşamış olanlardan da dinlemek istedik konuyu bir kere de.19 Mayıs ilçesinde ikamet eden, çevreyi bilen ve tanınan Hasan AKSOY abimizin rehberliğinde çıktık ilçeye yaklaşık 10 km mesafede olan Dağ köyüne. Öğle namazından çıkıyordu caminin cemaati. Cemaat içerisinde Fatma Çavuş’un ablasının oğlu, 79 yaşında olduğunu kendisinden öğrendiğimiz, Dursun Tümer’i gördü Hasan Aksoy abimiz ve “İşte !en sağlıklı bilgi alacağınız kişi bu adamdır” dedi bana. Dinledik Dursun amcayı, anlattı Fatma Çavuş’u. Ömrünün ilk otuz yılını Fatma Çavuş’la birlikte geçirmiş Dursun amca.

Dursun amca anlattı, anlattıkça gözleri doldu ve bizleri de duygulandırdı. Çocuklarımız Yusuf ve Yunus, Dursun amcanın Fatma Çavuş’la ilgili hayatını anlatırken hayretlerini gizleyemediler, zaman zaman da araya girip sorular sormaya çalıştılar. Soluksuz dinledik Dursun amcayı : “Fatma Çavuş üç kız kardeş ve bir erkek kardeştir. Birisi benim annem Ahizer, diğerleri dayım ve teyzemdir. Fatma teyzemin eşi seferberlik’de şehit olmuş. Çocuğu olmamış Fatma teyzemin. Eşinin şehit olduğu bilgisini alınca kendi babasının evine dönmüş. Dağ köyünün etrafında bulunan diğer köylerde Rumlar yaşarlarmış. Seferberlik dönemine kadar birbirlerine pek zarar vermezlermiş. Ama seferberlik döneminde Rumlar Dağ köyündeki Türklere sık sık baskın yapmaya başlamışlar. Fatma tezyemin annesi olan anneannemi  Fatma teyzenin gözleri önünde vurmuşlar Rumlar. Rumlara karşı köydeki mücadelenin önderi olmuş Fatma Çavuş. Örgütlemiş köy kadınlarını. Korumuş köylüyü ve hayvanlarını Rumlardan. Fatma Çavuşun yardımcıları meleklermiş, manevi askerler. Daha sonra, barış döneminde köylerine gelen Rumlar, baskın yaptıkları dönemde, karşılarına çıkan insanların manevi askerler olduğunu anlatmışlar onlara. Mücadele sürecinde köyde erkek olarak sadece muhtar ve imam varmış. Otuz yaşlarında dul kalan ve köylerini korumaya çalışan Fatma Çavuş, 10-15 yıl köylerini Rumlardan korumuş, köye Rumları sokmamış. Çiftçilik yapar, silahlı gezer, tütün içer, kahveye oturur ama asla onun yanında laubali konuşulamazmış. Hem yokluğa ve kıtlığa karşı, hem de Rumlara karşı mücadele etmişler” dedi Dursun amca.

Her tepesinde bir kahraman yatan ülkemizin, bu manevi mimarları, Allah katında mutlaka yüksek bir makama sahip olmuşlardır. Onların kanı ve canı, bugünün selameti olmuştur.