İnsan; ruh ve bedenden teşekkül eder. Bedeni sağlıklı olan insan fiziken rahat hareket eder. Ruhu temiz olan insan da vicdanen huzurlu olur.
Ruhu kirlenmiş insanların vicdanları rahat olamaz. Vicdanı rahat olmayan insanın ayarı da tutmaz.
Bedenin gıdası; ağızdan alınan ve midede işlem görüp, vücudun ihtiyacını karşılayan yiyeyeceklerdir. Bunların doğru ve düzenli alınması halinde sağlıklı bir vücut oluşur.
Ruhun gıdası; ibadet ve amellerdir. İbadeti olamayan ruh temiz olamayacak, ayar tutmayacaktır. İbadetlerin amacı; sağlıklı bir ruh ve beden sahibi insan oluşturup, ahlaklı bireylerden bir toplumun teşekkül etmesi içindir.
Kirli ruhların temizlenmesi, diriliş hareketiyle olur ancak. Bazen şok olaylar, bazen tefekkür, bazen bir anlık sorgulama insana yeni ufuklar açar, tozlanan gönüllerin berraklaşmasını sağlar.
Denizdeki balık misali olan mü'minin ruhu her zaman canlı ve berraktır. Böylesi insan; önünü görür, işini bilir, adımlarını doğru atar.
Gönlü rahat olan ruhu temiz olan insanların; eşiyle, aşıyla, işiyle sorunları olmaz. Her olumsuzluk, daha büyük olumsuzluktan iyi olduğu için, ruhu temiz insan her zaman şükreder.
Dünyanın cezbedici süsleri; ruhu temiz olan insanın dengesini bozamaz, aklını karıştıramaz. O en az nimetin, daha az olandan fazla olduğunun bilir ve bunun için infak müessesini çalıştırır.
İtaatten ve ibadetten uzak olan bedenlerin ruhu kirlenir. Zamanla içinde bulunduğu insan iskeletini taşıyamaz hale gelir. Ruhla beden arasında sürtüşmeler başlar. Beden ruha dar gelmeye, ruh bedeni sıkmaya başlar. Artık o ruh kirlenmiştir.
Kirlenen ruhun temizlenmesi, tozunun alınması gerekir. Bu da ibadetlerle, zikerle ve tefekkürle olur. Eğer duaların muhatabı olmuşsa bir çeşit şok hatırlatmalarla kirli ruhun tozu alınarak, doğru çizgiye gelmesi takdir edilir. Bunun farkında olanlar çizgiyi düzeltir, olmayanlar biraz daha kirlenir.
Ruhu kirlenen insanları Kur'an münafık olarak tanıtır. İnanmış gibi görünseler de ibadet sorunu yaşayanlarda ahlakı zaaflar da söz konusu olur. Ahlaki zaafları olanların ibadetleri gönülden kopuk, itikatları Rablarından uzaktır. Onlar, kafesteki kuş misali bir hayat yaşarlar.
Ölümü hartırlamak, ölüme hazır olmayı sağlar. Ölüme hazır olanın ruhu da kötülüklerden arınmıştır. Kirli ruh bedene yüktür. Ruhu kirli olan insan da topluma yüktür. Gönül tezkiyesi, İlâhın yolunda yürümekle sağlanır. Gönlü tezkiye edilmiş insan; ruhen rahat, vicdanen mutludur.
Kalp temizliği ancak imanla sağlanır. İmanı olmayanın ruhu necistir. Çıkar ve menfaatini ilah edinenler gizli şirk içindedir. Şirk de necis/pislik olarak tarif edilmiştir. Manen necis olanların kalbi de temiz değildir.
İbadetler, kalp temizliği ile izah edilemez. Örneğin, namaz kılmamak kalbin temizliği iddasıyla dengelenemez. Kalp temizliği iddiası namaz kılmama sorununu ortadan kaldıramaz. İbadetsiz de kalp temizliği olamaz.
Fıtrat İslama uygun olduğu için, vicdanlar ikna edilirken hataların normal olduğuna inanılır, buna kalp temizliği denemez. Yalan ve haramın olduğu bedendeki kalp temiz olamaz. Allah'a ve ahirete imanı olmayan kimsede de helal yaşam olmaz.
İslama göre temiz kalp; Allah'a iman etmiş kalptir. Bunun hayata yansıması da, ibadet ve güzel ahlaktır. Kirlenen ruhlar; ruhun gıdasıyla ancak temizlenir. Ruhun gıdası da; Yaratana ibadet ve itaat etmektir.