CHP Parti Meclisi 10. Ocak ta yaptığı açıklama ile Samsun İlkadım ve Atakum ilçeleri dahil Eğilim Yoklaması kararı aldı. Nedir bu eğilim yoklaması, ne şekilde yapılır, neyi kapsar, sonucu nasıl belirlenir? Birçok merak konusu gündeme geldi. Bende sizler için biraz araştırdım. CHP nin resmi internet sayfasından 14.11.2018 tarihinde yürürlüğe giren Yerel Seçimlerde Aday Saptama Yönetmeliği ni inceledim ve size bir özet çıkarttım.

Yerel seçimlerde aday saptama yönetmeliği nin kapsamı madde 1 de “Yerel yönetim (belediye başkanlığı, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği) seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi adayları, bu yönetmelik hükümlerine göre belirlenir.” olarak geçmektedir.

Aday saptama yöntemleri ise madde 6 da “(1) Parti adayları şu üç yöntemle saptanır:

a. Önseçim

b. Aday Yoklaması

c. Merkez Yoklaması.

(2) Aday saptamada hangi seçim çevresinde hangi yöntemin uygulanacağına Parti Meclisi karar verir.” olarak tanımlamaktadır.

Yönetmelikte, Eğilim yoklamasını yer aldığı maddesi ise, Merkez Yoklaması madde 12 nin (3) sırasında şu şekilde yer almaktadır. “Eğilim yoklaması bu yönetmeliğin önseçim ve aday yoklaması hükümlerine benzer olarak yargı gözetim ve denetimi yerine örgüt gözetim ve denetiminde sandık konulması suretiyle yapılır. Bu durumda ilçe seçim kurulları yerine görev yapacak birimleri ve eğilim yoklaması esas ve usullerini Merkez Yönetim Kurulu belirler. Oy kullanacak seçmen listeleri Genel Merkez tarafından hazırlanıp gönderilir. Örgüt denetiminde sandık konulması suretiyle eğilim yoklaması yapılmasına karar verilen seçim çevreleri içinde belirli sıralar Genel Merkez kontenjanı olarak ayrılabilir.”

Buna göre eğilim yoklaması uygulaması:

Buna göre eğilim yoklaması uygulaması, Önseçim madde 7 ye göre; ”(2) Önseçim, seçim çevresindeki tüm üyelerin katılımı ile yapılır. (3) Önseçimin yapılacağı tarih itibariyle bir önceki yılın son gününe kadar siyasi partiler siciline bildirilen üyeler önseçimde oy kullanabilir.” Aday yoklaması madde 8 e göre; “ (1) Aday Yoklaması; Basit Aday Yoklaması ve Genişletilmiş Aday Yoklaması olmak üzere iki türlüdür.” Basit aday yoklaması madde 9 a göre; (1) Basit aday yoklamasında oy kullanacaklar şunlardır;

a. Kongrelerinde seçilmiş olan il ve ilçe başkanları ile yönetim kurulu üyeleri,

b. Partili belediye başkanları ile partili belediye meclisi üyeleri,

c. Partili eski belediye başkanları,

d. Partili il genel meclisi üyeleri,

e. Partili mevcut ve eski TBMM üyeleri,

f. O seçim çevresinde üye olarak yazılı olan Parti Meclisi ve Yüksek Disiplin Kurulu Başkanı ve üyeleri ile İl Disiplin Kurulu Başkanı ve üyeleri,

g. Seçim çevresindeki ilçelerin kongre delegeleri ve o çevrede il kongresi delegeleri,

h. O seçim çevresinde üye yazılı kurultay delegeleri,

i. Seçim çevresi içindeki sendikalar ile meslek örgütlerinin Parti üyesi olan başkanları,

j. Seçimle göreve gelmiş belde başkanları ve belde yönetim kurulu üyeleri (seçilmiş oldukları beldenin seçim çevresindeki belediye başkanlığı ve belediye meclisi aday yoklamasında)

Genişletilmiş aday yoklaması madde 10 a göre; “(1) Genişletilmiş Aday Yoklaması bir seçim çevresi içinde bulunan, üye aidatını düzenli şekilde ödemiş üyelerin yargı gözetim ve denetimi altında yapacakları seçimle adayları belirlemesidir. (2) Düzenli aidat ödeme şartının gerçekleşme esasları, hangi zaman dilimine ait, hangi tür ödemelerin dikkate alınacağı ve uygulama şekli Merkez Yönetim Kurulu tarafından yayınlanacak Genelge ile belirlenir.” deniyor.

Yönetmelikte eğilim yoklaması resmi yargı gözetim ve denetimindeki gibi görevlendirilmiş parti yetkililerince yapılacağı ifade ediliyor. Fakat belirtilen yönetmelik maddeleri ne göre olayı netleştirmek için CHP Parti Meclisi bir genelge çıkarmalıdır. Çünkü net bir şekil ve yöntem ortaya konulmalıdır. Örneğin yönetmelikte düzenli aidatını ödeyen üyeler adayları belirler diyor, burada bu maddeye uyan kaç üye vardır? diye bir soru ortaya çıkıyor. Genellikle partilerdeki üye kayıtları delege seçimlerinde söz sahibi olabilmek için ilçe başkan ve yönetimlerince eş dost çevre ile kendi seçimlerini garanti altına almak için yapılan üye kayıtlarıdır. Yani bu üyeler kişilere bağlı üyelerdir. Tabi ki o partiye yakın üyeler olsa da, bu üyeler içinde hatır için yapılmış partiler ile bir ilişkisi olmayan üyelerde vardır. Bu sağlıklı bir durum değildir.

Bir belediye başkan adayının sadece eğilim yoklaması sonucu ile belirlenmesi de çok doğru değildir. Her ne kadar CHP 2 günlük STK'ları ziyaret eden Parti Meclisi üyeleri ile ziyaretler yapmış olsa da buradan da sağlıklı bir sonuç çıkmaz.

Benim siyasi hayatım boyunca edindiğim tecrübelere göre, CHP'nin seçimlere 75 gün kala böyle bir kararı alması, hem aday adaylarını birbirlerine karşı yarışa sokmakla yanlış bir uygulama olmuş hem de Samsun içinde tek belediyesi olan Atakum Belediyesi seçimlerini riske atmıştır. Buradan sonuç ne çıkarsa çıksın, gerek CHP, gerekse de belirlenecek aday yıpranarak çıkar. Bir de mevcut belediye başkanı kendi partilisi olay tam fiyaskodur.

Bir insanın kendine verdiği zararı kimse vermez gibi, bir partinin de kendine verdiği zararı hiçbir parti vermez denilecek tek partide CHP'dir.

Tabi ki eğilim yoklaması, ön seçim yapılabilir, ama 75 gün kala böyle bir karar alınması doğru değildir, 21. Ocak olarak belirtilen eğilim yoklaması sonucu ve sonrasındaki süreç, adayın açıklanması derken seçimler için 2 aylık bir çalışma zamanı kalacaktır. Bu arada kırgınlıklar, belediye meclis üyelikleri seçimi ve 11. Martta Ramazan ayının başlaması gibi etkenlerde düşünüldüğünde CHP'nin bu yaptığı elindeki belediyeyi kaybetmek için verilen bir çaba gibi görünüyor.

CHP, bu saatten sonra zaman kaybetmeden, adaylarını bir an önce açıklayıp, kırgınlıkları en asgari şekilde geçirerek, seçim havasına girmezse, Atakum Belediyesi de içinde olmak üzere Samsun seçim sonuçlarını hüsranla bitirebilir.