Ölçü ve tartıda hile yapmak Kur'an-ı Kerim'de açıkça yasaklanmış ve ciddi bir uyarı ile ele alınmıştır. Bu konu ahlaki, ticari ve toplumsal düzen açısından büyük öneme sahiptir. Söz konusu hilenin güncel izahını da yapmak gerekir.

Mutaffifin suresi 1-3 ayetlerde Yüce Allah; "Eksik ölçüp tartanların vay haline! Onlar, insanlardan bir şey ölçüp aldıklarında tam ölçerler. Fakat kendileri onlara bir şey ölçüp tarttıkları zaman eksik ölçerler" buyurmaktadır. Bu ayetler, ticarette adaletsiz davranan, çıkarlarını arttırmak için başkalarına zarar veren kimseleri uyarmaktadır. Bu davranış hem bireysel hem de toplumsal olarak güveni zedeleyen bir günahtır.

Araf Suresi 85.ayette; "Ölçüyü ve tartıyı tam yapın, insanların eşyalarını eksiltmeyin ve yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın" buyurulmaktadır. Bu ayet, toplumsal düzenin korunması için ölçü ve tartıda dürüstlüğün önemine vurgu yapmaktadır.

Hz. Peygamber (sav), ticarette dürüstlüğün önemini defalarca vurgulamış ve şöyle buyurmuştur:ş; "Bizi aldatan bizden değildir." (Müslim, İman, 102) Bu hadis, hile yapan kişilerin İslam'ın ahlaki ilkelerine tamamen zıt bir davranış içinde olduğunu belirtir. Başka bir hadis-i şerifte; "Malların içinde kusur var mı?" diye soran birisine, "Kusuru açıklamak bizatihi ticaretin şartıdır" buyurmuştur. Bu, ticarette açıklığın ve dürüstlüğün önemini göstermektedir.

Günümüzde tartıda hile yapmak yalnızca fiziksel ölçü ve tartıda eksik veya fazla vermek değildir. Yanıltıcı reklamlar ve etiketler kullanarak, bir ürünün özelliklerini abartıp, yanlış bilgi vererek pazarlamak da ölçüve tartı da hile kapsamına giren haramlardandır.

Eksik hizmet sunmak, sözleşmede belirtilen şartları eksik yerine getirmek, verilen taahhütlere uymamak da aynı kategorik hiledir ve bu yolla elde edilen kazanç haramdır. Kaliteyi düşürmek, daha düşük kaliteli bir ürünü yüksek kaliteliymiş gibi satmak da ölçü ve tartıda hile kategorisinde haramdır.

İslam, bireyin hem Allah'a karşı hem de topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini öğretir. Tartıda hile yapmak; Allah'ın emrine isyan olarak değerlendirilir. Toplumun güvenini duygusunu zedeler. Ticaretin temelinde güven vardır ve bu güveni sarsan her şey, toplumsal barışı tehdit eder.

Ahiretteki büyük hesaplaşmada; eksik ölçüp tartanların ağır bir azaba uğrayacağı Kur'an'da açıkça bildirilmektedir. Müslümanların, ticarette dürüstlüğü bir ibadet gibi görmeleri ve adaletten sapmamaları gerekir. Bu, hem dünya hayatında güvenilir bir birey olmaya hem de ahiret saadetini kazanmaya vesile olacaktır.

Yanıltıcı reklam, eksik hizmet ve kaliteyi düşürmek güncel ölçü-tartı hırsızlığıdır, Kur’anın uyardığı hile kategorisine girmektedir ve bu yolla elde edilen gelir haramdır. Bunların yanında hileli yollarla bir çok güncel dolandırma şekilleri vardır ve hepsinin getirisi haramdır ki, onlara getiri de denmez aslında onların herbiri götürendir. İmanı, ameli, dostluğu, doğruluğu, dürüstlüğü götürdüğü için insanın bu yolla dünyasını da ahiretini de berbat etmektedir.

Sahte olarak açılmış sosyal medya hesaplarıyla ve sesli kimlik avcılığı ile insanlar korkutulup, yanıltılarak kimlik bilgilerinin alınması ve bu yolla menfaat elde edilmesi haramdır. Yüksek kazanç vaat eden sahte yatırım fırsatları sunarak bireyleri kandıranlar da aynı kategoridedir. İnsanların dini inanç ve duygularını kullanarak, güvenlerini kazanıp maddi menfaat sağlayanlar vardır ki en tehlikelisi de budur. Allah ile aldatan ve dinden geçinen bu tipler tamamen haramzadedir. Bu yolla sahip oldukları; dünyadaki musibetleri, ahiretteki ateşleridir.

İslam dininde hile ve aldatma kesinlikle yasaklanmıştır. Kur'an-ı Kerim'de, faizcilik ve haksız kazanç gibi uygulamalar kınanmış ve bu yolla elde edilen kazançların haram olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla, dolandırıcılık yoluyla elde edilen kazançlar dinen haramdır. Güncel hile şekilleri hakkında güncel fetvaların oluşturulması gerekir. İnsanlara hizmet vaadiyle ve bu kapsamda oluşturulan hilelerin Kur'ani izahı yapılmalıdır. Bu iş fıkıhçıların asli işi olmakla birlikte, bu konuda bizler gibi ilahiyatçı köşe yazıları ve televizyon programcıları da söz konusu hileleri yazılarının ve programlarının konusu yapmalıdır.

Mutaffifin Suresi ilk ayetlerde belirtilen "ölçü ve tartıda hile yapma"nın güncel versiyonlarına dikkat edilmeli, bu tür hilelerin parçası olmaktan titizlikle kaçınılmalıdır. Dolandırıcılık kapsamında ceza hükmü oluşacak bu tür hilelerin dini hükmü çok daha ağırdır. Ahiret sorgulaması tamamen hak ve adalet üzere olacaktır. Ahirette, konusu dolandırıcılık olan hak ihlâli hiçbir şekilde savunulamayacaktır. Ölçü-tartıda hile ve onun güncel versiyonları dolandırıcılık ve hak ihlalidir. Müslümanlar bu oyuna asla gelmemeli ve parçası olmamalıdır.